Думаю, калі задаць пытанне мужчынам, якое ўніверсальны сродак маніпуляцый выкарыстоўвае жанчына, то адказаў можа быць мноства. А самым папулярным будзе «сэкс».
А вось калі аналагічнае пытанне задаць жанчынам, то тут многія сыдуцца ў меркаванні, што гэта крыўда.
Жанчыны адназначна маюць поспех у гэтым мастацтве. Супраць жаночай крыўды цяжка выстаяць, асабліва, калі гэта пачуццё дэманструецца ярка, са слязамі.
Цікава, чаму ж так адбываецца?
Крыўда, гэта пачуццё, якому мы вучымся вельмі хутка. Цудоўным прыкладам крыўды для дзіцяці з'яўляюцца асобы і манеры паводзін яго мамы, бабулі, наогул, навакольных. Цялесна-Арыентаваная тэрапія сцвярджае, што крыўда - гэта гнеў, накіраваны на сябе. Гэта значыць дзіця злуецца на сваіх блізкіх, але выказваць гэта пачуццё небяспечна, таму самым правільным будзе пераўтварыць яго ў крыўду, накіраваць на сябе ж, зачыніцца і адхіліцца.
Гештальт-тэрапія сцвярджае, што крыўда - гэта гнеў, спынены любоўю. Што мы не заўсёды забараняем сабе адкрыта злавацца, а толькі ў выпадках, калі баімся, што блізкія і любімыя людзі ў адказ на гнеўнае зварот пакараюць нас ізаляцыяй.
Як бы там ні было, крыўда - адно з самых папулярных пачуццяў, пра які многія не саромеюцца казаць, а ўсе астатнія дэманстраваць. У нашай культуры жанчынам часцей ўласціва крыўдзіцца, а мужчынам - злавацца. Гнеў звязаны з актыўнасцю, астыванню сваёй тэрыторыі, а вось крыўда - гэта стан пасіўнае. Жанчыны замыкаюцца ў сабе, плануюць з'едлівыя дыялогі са сваім крыўдзіцелям, ухіляюцца з зносін.
А таксама ў нашай культуры прынята паводзіць сябе так, каб не пакрыўдзіць. Асабліва самых значных жанчын: маму, жонку.
Схільнасць жанчын крыўдзіцца, а культурны стэрэатып - паводзіць сябе так, каб нікога не крыўдзіць, робіць крыўду асабліва павабным пачуццём.
Калі мы крыўдзімся, то большасць навакольных так ці інакш адчуюць віну за свае ўчынкі ці словы. Бо крыўдзіць-то нельга! Таму многія жанчыны выкарыстоўваюць крыўду як сваё галоўная зброя ў еднасці са сваім партнёрам. Каб загладзіць сваю віну, мужчына можа пачаць рабіць нешта, што патрабуе жанчына, дэманстраваць сваё асаблівае да яе стаўленне, дарыць падарункі, змякчаць манеру размовы з ёй. Ць ісціну наймоцнае зброю!
Аднак аматаркам крыўдзіцца магу сказаць, што не варта моцна радавацца такой культурна закладзенай опцыі. Крыўда - гэта пачуццё, якое звязана з тым, што мы робім памылковыя здагадкі аб тым, як павінен паводзіць сябе іншы чалавек. Калі нашы чаканні разыходзяцца з рэальнасцю, з тым, як рэагуе і паводзіць сябе іншы чалавек, то мы рэагуем крыўдай. Іншымі словамі, крыўда - гэта пачуццё, якое адлюстроўвае нам розніцу нашага ўспрымання і рэальнасці. Замест таго, каб пазнаваць іншага чалавека сапраўды, мы падганяем яго ў рамкі сваіх чаканняў і ваюем з дапамогай крыўды, каб іншы перастаў быць сабой і стаў героем нашых фантазіі. Ну які спелы чалавек на гэта пагодзіцца?
Таму аматаркам крыўдзіцца можна сказаць наступнае.
Крыўда, з аднаго боку, - пачуццё, як і мноства іншых пачуццяў нашай палітры перажыванняў. Змагацца з ім бескарысна. Крыўда ўзнікае аўтаматычна, як водгук на нерэалізаваныя чаканні.
Не заўважаць сваю крыўду немагчыма! Але можна даследаваць, якія нашы нерэалістычныя чакання аб тым, што павінен нам іншы чалавек, ствараюць гэтую рэакцыю.
Марыя Дьячкова, псіхолаг, сямейны тэрапеўт і вядучая трэнінгаў асобаснага росту Трэнінг-цэнтра Марыка Хазін