Пахадзіўшы па розных спектакляў, ужо і да знакамітым майстрам ідзеш з асцярогай: раптам і яны ў духу «сучасных трэндаў» што-небудзь такое отчебучат, што табе не тое што кветкі няёмка будзе несці да сцэны, а ўсё першае аддзяленне толькі і промучаешься думкай, як бы хутчэй панесці адсюль ногі.
Спасылка на класікаў ў афішы ўжо даўно перастала быць гарантам чаго-небудзь. У нас і Анегін мацюкацца можа, і Тургенеўскай дзяўчына паруецца на людзях ... Акцёры людзі прымусовыя. А рэжысёрам таксама без хлеба застацца не хочацца - вось яны і даюць ...
І гэтыя «відовішчы» - такое ж заканамернае з'ява сучаснага тэатра, як кніжны шырспажыў ў літаратуры, стабілізатары і араматызатары - у харчовай прамысловасці, інтэрнэт-флірт - у каханні. Трацім менш - атрымліваем столькі ж ці больш. А шкодна гэта для здароўя - хай пасля патолагаанатам разбіраецца ...
Але часам раптам сярод іншых падробак і заменнікаў трапіцца натуральны прадукт. І ты разумееш, што ёсць ёгурт нятлусты і пяшчотны, але нейкі ён ... сінтэтычны, а ёсць яблычак крывое, але падоранае прыродай. І Чэхаў ёсць «ультрасучасны», нечакана дзёрзкі, з чырвонымі баязліўцамі на галаве, вось толькі для мозгу і для душы - ён «нуль карысных калорый". А ёсць Чэхаў, якога трэба духоўна пераварваць: звілінамі варушыць і каб сардэчная цягліца працавала. Але тут простыя словы, сказаныя простымі людзьмі (такімі, як мы самі і якіх сотні тысяч вакол нас), раптам шакуюць, або рассмешаць, або раняць больш, чым цэлая армія «чырвоных капялюшыкаў шыварат-навыварат». І мы ўбачым, нарэшце, сваё ўласнае твар, зняўшы маску, і задумаемся: чаго ж мы бываем такія хамелеоны? Чаму марым аб таннай славы і лёгкіх грошах? Чаму так бессаромна абыякавыя да чужога гора? Чаму бываем такімі няўклюдныя і непроницательными? Чаму не любім сябе і не разумеем блізкіх? І чаму так хочацца, каб як-небудзь супакоілася наша душа? ..
Юрый Любімаў паставіў як раз такога, другога Чэхава, сабраўшы разам адразу некалькі апавяданняў. Напэўна, дзякуючы такім спектакляў у свой час краіна даведалася пра Таганку і рэжысёра Любімава.
Дзякуючы прадуманай «карцінцы» сцэна тэатра, падобна містычнай кватэры ў «Майстру і Маргарыце», раптам набывае зусім нечаканыя вымярэння. Вось у прамяні святла доктар Чэхаў - ён сядзіць на калясцы з мяшкамі, якую цягне Сахалінскі катаржнік (ужо будучы хворым на сухоты, Антон Паўлавіч здзейсніў паездку на выспу Сахалін, дзе правёў прыватную перапіс ўсяго тагачаснага насельніцтва - запар ссыльных). Вось мы ў правінцыйным зале судовых пасяджэнняў: занятыя сваімі справамі спадары суддзі (якое паліто дыхтоўнае і доўгае ў аднаго з наведвальнікаў, і што гэта за асоба знаёмае ў іншага?) Мімаходзь, заадно чыняць і лёс старога, які абвінавачваецца ў забойстве жонкі. Вось райскі сад яшчэ хавае ў намётах Адама і Еву, а вось ужо Каін кідаецца у брамы захлопнувшейся Эдэма і ўслед за маці гатовы зграшыць, слухаючы падступнага дэмана. Вось бацюшка-паромщик з натоўпам вернікаў цягне канат, каб прычаліць да берага. Вось два пасажыра разважаюць пра непераборлівасці славы ў дрыжачыя вагоне цягніка, а за акном імчыцца табун - ледзь помедленнее, коні! .. То там, то тут у розных канцах сцэны успыхвае святло, і перад гледачом паўстаюць усе новыя чэхаўскія персанажы са сваімі «маленькімі» трагедыямі, камедыямі і трагікамедыі. А ў цэнтры ўзвышаецца велізарная рука - што паказвае палец, знакі якой кожны прачытае па-свойму.
Рэжысёр, які працуе з класікай, - ён жа як дырыжор: можа і Моцарта «запороть», а можа так усё ноты разыграць, што і аўтарская задума дакладна схопіць, і ўласнае гучанне надасць твору. Галоўнае, каб у нас - гледачоў і слухачоў, выкармленых абястлушчаным ёгуртамі і рафінаваным алеем, ня сталася, згублены навык «пераварваць» сапраўдную ежу для розуму і для душы ...