У Пецярбургу ёсць адзін асаблівы тэатр - ён лялечны. Драўляныя акцёры спяваюць "Бітлз", чытаюць Шэкспіра і танчаць балет не горш за Мікалая Цыскарыдзе. Прыдумала гэта ўсё Яўгена Голубева (яна ж радыёвядучая Жэня Глюкк). І сачыніла казку аб афрыканскай прынцэсе Вампуке. Лялечны свет хутка палюбілі не толькі простыя гледачы. А таму аўдыёверсію казкі пра прыгоды прынцэсы з незвычайным імем агучылі Юрый Гальцев, Максім Леанідаў, Сяргей Чагракоў і многія іншыя зоркі.
«Бітла» метровага росту
Калі «Выдатную Вампуку» пачалі запісваць, знакамітых удзельнікаў не меркавалася. Але неўзабаве Яўгена зразумела: кожны персанаж можа агучыць толькі канкрэтны чалавек, голас якога яна чуе ў гэтага героя. Лагоднага, але з загадкавым бляскам Цара адразу пагадзіўся згуляць Юрый Гальцев. Спадарыня Барахло (практычна сучасная Баба Яга) загаварыла як аўтар «Масяні» Алег Куваев. Максім Леанідаў літаральна закахаўся ў свайго самаўпэўненага Бізнэсмэна, а Сяргей (Чыж) Чагракоў быў вельмі рады стаць Чараўніком часу.
Кранальная гісторыя адбылася з Алегам Анофриевым - зоркай агучванні савецкага мульціка «Брэменскія музыкі». На ролю Фантана ў казцы самае малое чалавек дзесяць. Хто толькі не прыходзіў у студыю - нічога не атрымлівалася. Паралельна Яўгена перапісвалася з Алегам Андрэевічам і раілася па «казачным» пытанням. Страціўшы надзею знайсці патрэбны голас, Жэня, набраўшыся нахабства, напісала Анофриеву: «Без вас казка не жадае заканчвацца». І атрымала адказ: «Дашліце тэкст». На наступны дзень у Глюкк быў ужо запісаны файл. Разам са «Дзякуй!» аўтар Вампуки напісала майстру, што не можа прапанаваць вялікага ганарару, але сёе-якую суму за працу артысту выдзеліць. «Гэта вам мой падарунак», - адказаў Анофриев. І казка была даробленая.
На сцэне ж Вампуку суправаджаюць музыканты-марыянеткі. Джон Ленан - правадыр лялечнай рок-гурта - выйшаў зусім як сапраўдны. Праўда, рост маленькага Джоні - усяго 69 сантыметраў, а вага - адзін кілаграм. Затое акуляры, гарнітурчык, гітара - усё "як у вялікіх". І спявае ён на спектаклі ўжывую - свой голас «бітла» пазычыў лідэр гурта «Кафэ» Аляксей Смірноў.
Джон Ленан - правадыр лялечнай рок-групы
Фота: асабісты архіў Яўгеніі Голубевай
Вампука - «княжае» імя
Пачалася любоў да паданнях у Жэні яшчэ ў дзяцінстве. Яна была якая чытае дзяўчынкай. Схаваецца за масіўную пакаёвую дзверы з кніжкай і ціхенька там сядзіць. Хатнія ўвесь час баяліся яе прышчыкнуць і ўваходзілі ў пакой асцярожна. У адной з кніжак яна ўпершыню ўбачыла на малюнку лялечны тэатр. А потым здарыўся цуд - з-за дзвярнога вушака з ёй загаварыла Жаконя. Гэта была пальчаткавая лялька, апранаюць на руку. Першая з тых, што ўмела смяяцца і плакаць. У выніку Жэня паступіла на «лялечны» факультэт ЛГИТМиКа. А 8 гадоў таму ў яе, папулярнай радыёвядучай, з'явіўся «Тэатр-Канцэрт« ВАМПУКА »- так называе сваё стварэнне Яўгенія. Усіх лялек ёй зрабіў былы аднакурснікі Слава Зубкоў - цяпер ён жыве і працуе ў Чэхіі.
Само імя Вампука больш за сто гадоў таму прыдумана князем Валконскі. Ён сядзеў на капуснік ва Мхате, і яго сябру дзяўчыны паднеслі кветкі з песенькай «Вам пук, вам пук, вам пук кветак ўручаем». Словазлучэнне пацешыла князя. Пасля чаго ім была напісана міні-опера-пародыя.
- А цяпер гэта слова пазначае трафарэты, штампы ў мастацтве, - патлумачыла Яўгена, - а мне падабаецца гуляць са штампамі і ператвараць іх у вясёлую казку-валтузню. Мая Вампука дадала сабе мянушку «Выдатная». Наогул, калі ўслухацца ў імёны герояў, такія як Вялікі Мух або Даніла Гарыныч, то зразумееш, што па сюжэце гэта звычайная руская народная казка з рознымі царствамі, прыгодамі і сучаснымі песнямі, вядома. Рок-музыкі патрэбны для драйву. На старых вінілавых казках тыпу «Брэменскіх музыкантаў» таксама гуляюць і спяваюць рокеры.
Напэўна, з-за драйву на «Вампуку» ходзяць і дарослыя. Аднойчы перад касай па квіткі на спектакль з'явілася чарга з людзей гадоў 30-40. Гэта была вялікая кампанія. «А дзе вашыя дзеці?» - спытала касірка. «Мы і ёсць дзеці! Хочам сябе імі адчуць, пусціце нас, калі ласка. Будзем паводзіць сябе прыкладна ».
Прынцэса-хіпстэры
- Я крэатыўнік, у мяне ўсё ідзе ад ідэі, - распавяла аб нараджэнні шоу аўтар, - спачатку прыдумала лялек, якімі кіруюць музыканты. Потым падрабязна распавяла сябру Славе, як хто выглядае, а затым папрасіла іх зрабіць. Так нарадзілася Вампука і ўся лялечная рок-гурт. Сама прынцэса на мяне знешне не падобная, а мастак кажа, што па характары ляпіў такую дзяўчыну, як я. Увогуле, яна бландынка на доўгіх нагах, сучасная, але дзіўная. Хіпстэры. А я самая звычайная, як мне здаецца, проста ўвесь час трапляю ў нейкія незвычайныя сітуацыі.
Як толькі Слава пачаў «габляваць» лялек, Яўгена сустрэла на эфіры музыканта Сашу Смірнова, пахваліць яе дзіцячыя вершы. Ён зрабіў аранжыроўкі песень, і праз дзень хлопцы пісалі ў яго ў студыі першую пробу для будучай і ўжо цяпер вядомай казкі «Выдатная Вампука», а праз паўгода выйшлі і на сцэну. З тых часоў казка пабывала на многіх фестывалях, згуляна ужо пад 800 канцэртаў, вялікіх і маленькіх. І зараз Жэня марыць зрабіць музычны кінафільм па «Вампуке». Лялькі мараць таксама, а думка матэрыяльная ... У працы лялечніца дапамагае яе дачка, рудавалосая Саламея, якая з чырвоным дыпломам скончыла СПбГУ, ведае мовы і перакладае гаворка герояў казкі ў розных краінах.
Зараз у піцерскім лялечным тэатры, акрамя Вампуки і яе сяброў, жывуць яшчэ Братка Ліс і Братка Трус - героі пастаноўкі «Казкі ўслых». Аляксандр Тимофеевский, аўтар тэксту «Песенькі кракадзіла Гены», падарыў тэатру казку-пастаноўку «Клоуниада». З Ірынай Абразцовай, сястрой вялікай опернай спявачкі, Яўгена разам чытае на канцэртах «Чорную курыцу», «Канька-гарбунка», «Гарадок у табакерцы», казкі Пушкіна і п'есы такога «казачніка», як Шэкспір.
У рэпертуары лялечнага тэатра Яўгеніі Голубевай - не толькі дзіцячыя казкі, але і сур'ёзныя пастаноўкі. Напрыклад, «Атэла»
Фота: асабісты архіў Яўгеніі Голубевай
«Атэла» - дарослая казка
- Вядома, «Атэла» - рэч невясёлая і канчаецца дрэнна, але мараль там магутная, - тлумачыць Яўгенія. - Гэта новая пастаноўка тэатра, заснаваная на мастацкім чытанні двух акторак, дзвюх жанчын у суправаджэнні лялек і жывога гітарыста.
Прэм'ера шекспириады адбылася ў Дзень усіх закаханых. Захапленне ад дыялогаў драматурга і веды ім чалавечай натуры быў у гледача шчырым. Тут усё, як у жыцці - запал, рэўнасць, зайздрасць, праўда, няпраўда. Ды яшчэ лялькі пераплятаюцца рукамі з жывымі людзьмі. Відовішча незвычайнае.
Для мяне і «Атэла» - сапраўдная казка. Не думаю, што іх прыдумлялі толькі для дзяцей. У часы Шарля Перо яны распавядаліся у коле прыдворных, і «Сіняя Барада» мае прадмову пра тое, што жонка павінна слухацца мужа. З часам прадмову кудысьці збегла, і казку расказваюць да гэтага часу, - патлумачыла Яўгенія.
"Я ўсё сваё жыццё гуляю ў лялькі", - прызнаецца Яўгена
Фота: асабісты архіў Яўгеніі Голубевай
«Да гэтага часу гуляю ў лялькі»
Яна працягвае весці эфіры на радыё, цяпер гэта Radio Imagine - папулярная ў Пецярбургу станцыя. Госці ідуць на эфір натоўпам, тым больш студыя адкрытая, размешчана ў сэрцы горада, вялізнае акно выходзіць на вуліцу Жукоўскага, усе прахожыя ёй махаюць, а хтосьці спыняецца і слухае. Увогуле, у Жэні Глюкк атрымліваецца разнастайная жыццё паміж тэатрам, радыё і дзіцячымі кніжкамі. Яна называе гэта «сістэмай колы»: адно дае сілы для іншага. А ўлетку Яўгена знялася ў двух серыялах: «Таямніцы следства» і «ментовско вайны». Кіно ёй таксама цікава.
- Я ўсё сваё жыццё гуляю ў лялькі, - прызнаецца Яўгенія. - Часам мне нават здаецца, яны кіруюць мной. Напрыклад, цяпер у нас у тэатры жыве старадаўняя японская лялька, самурай, яна пакуль не хоча выходзіць на сцэну, але ёй падабаецца ўсюды ездзіць на гастролі. Улетку мы збіраемся на Байкал, там будзе фестываль «Культурная сталіца», і я дакладна ведаю, што вазьму ляльку з сабой. І калі-небудзь самурай загаворыць. Лялька не можа тлумачыцца адмыслова і надумана, голас павінен нарадзіцца сам, як і яе паводзіны. Калі я размаўляю за лялькі, у мяне такое пачуццё, што я проста дарю ёй сваё дыханне і праз кончыкі пальцаў аддаю ўсе руху, але гэта нейкі першы імпульс, а далей яна ўсё робіць сама.
У лялечным свеце пабывала Наталля Чарных.