Пятага снежня 1901 года на свет з'явіўся галоўны казачнік ў свеце - Уолт Дысней. Мікі-Маўс, Дональд Дак, Русалачка, Беласнежка, Папялушка - героі яго студыі даўно сталі легендамі. Але ці не здаецца дзіўным, што мультфільмы цікавілі дарослага мужчыну? Прычым настолькі, што ён прысвяціў ім усё сваё жыццё? Давайце разбярэмся, як чалавек з душой дзіцяці стаў паспяховым камерсантам і змяніў свет анімацыі.
Жыццё парадкам пакідалі юнага Уолта Дыснею. Яго сям'я была даволі беднай і часта пераязджала. Нарадзіўся Уолт ў адным з найбуйнейшых гарадоў ЗША - Чыкага, праўда, пражыў там нядоўга, усяго пяць гадоў. Затым са сваякамі пераехаў на невялікую ферму ў Місуры, а некаторы час праз яны перабраліся ў Канзас. Многія суседзі ведалі і любілі Уолта - ён адрозніваўся вясёлым норавам. Адзін з іх, пажылы ветэран доктар Шервуда, нават заплаціў хлапчуку дваццаць пяць цэнтаў за тое, каб той намаляваў на шматку паперы яго каня. Пазней Дысней лічыў, што менавіта ўдалы партрэт кабылы доктара Шервуда і наштурхнуў яго на думку стаць мастаком.
Наш герой з дзяцінства выяўляў цікавасць да малявання, а свае першыя коміксы пачаў прадаваць ужо ў сем гадоў. Пазней маляваў для школьнай газеты, а вечарамі наведваў Акадэмію прыгожых мастацтваў. Потым прайшоў курс газетных карыкатурыстаў, дзе вучылі нестандартнаму мысленню, пацешным парушэнняў звыклай логікі і лаканічнай манеры. Дысней любіў паўтараць, што дзяцінства - самае выдатнае час у жыцці. Гэта было яго жыццёвым крэда, яму хацелася, каб людзі адчувалі гэта дзіўнае пачуццё як мага часцей. А што можа быць чароўны мультфільмаў?
Правобразам знакамітай Русалачкі стала акторка Алисса Мілана
Кадр з мультфільма "Русалачка"
Але шлях да анімацыі быў цярністым і пачаўся зусім ня з малявання. У дзевяць гадоў Уолт ўжо сам зарабляў сабе на жыццё. Прачынаўся а пятай раніцы, каб разам са старэйшым братам Роем даставіць пошту, а потым бег хутчэй у школу. Дасягнуўшы пятнаццацігоддзя, ён вырашыў пайсці вырабляць жэле. Менавіта гэтай справай стаў займацца яго бацька, які таксама доўгі час знаходзіўся ў галечы. Уолт з радасцю ўзяўся за гэтую працу, але яму хацелася ствараць нешта большае. І малюнкі зусім не былі простым хобі для Уолта. Ён цвёрда вырашыў стаць прафесійным мастаком. Пачуўшы такое, бацька Дыснею ледзь не сышоў з розуму - хіба можна зарабляць на хлеб, малюючы ўсякія там малюнкі! Але Уолта падобныя неабгрунтаваныя выказванні зусім не пахіснулі, ён паставіў сабе мэту і будзе яе дасягаць! У 1920 годзе ён скончыў мастацкую школу. Праўда, ад вялікай мэты яго злёгку адцягнула любоў да радзімы.
Падчас Першай сусветнай вайны шаснаццацігадовы Дысней меў намер служыць у войску. Але юны добраахвотнік не прайшоў ўзроставы цэнз, так што яму прапанавалі толькі месца шафёра ў Чырвоным Крыжы. Дысней пагадзіўся, і яго адправілі ў Францыю. Ды вось няўдача: адначасова з прыбыццём кіроўцы паміж ваюючымі бакамі быў заключаны мір, і яму тут жа прыйшлося ляцець дадому.
Пасля вяртання да звычайнага жыцця Дысней адразу акунуўся ў творчасць. Спачатку ён пайшоў працаваць у газету, але там яму хутка надакучыла - замест тэкстаў рука ўвесь час рвалася што-небудзь намаляваць. Таму больш удалым выбарам апынулася праца мастаком на студыі кінарэклама. Рэкламныя ролікі сталі першымі творамі Дыснею. Кароткія замалёўкі атрымліваліся даволі ўдалымі, і Уолт літаральна закахаўся ў новы для сябе від мастацтва. Ён маляваў суткі напралёт, спрабуючы розныя тэхнікі.
Мышонок Мікі-Маўс стаў прычынай сваркі Дыснею з партнёрам Абом Айверксом - таму не спадабалася імя зорнага персанажа. У выніку АБ сышоў са студыі
Кадр з мультфільма "Мікі-Маўс і кенгуру"
Праз церні да «Оскара»
Ідэі так і раіліся ў галаве Дыснею, і рэкламных праектаў яму ўжо відавочна не хапала. Убачыўшы мультфільмы Макса Флейшера пра Бэці Буп і марака Попая, ён усур'ёз зацікавіўся мультыплікацыяй. Тады Уолт Дысней вырашыў адправіцца ў Галівуд. Але варта было толькі яму туды прыехаць, ён адразу ж сутыкнуўся з мноствам праблем - абсалютна не было месцаў для пачаткоўцаў кінематаграфістаў, а ўжо аніматары і зусім былі нікому не патрэбныя. Але Уолт проста так не здаўся, ён пачаў хадзіць па агенцтвам ў пошуках працы. І вось па дасканалай выпадковасці сустрэў незалежнага бізнэсмэна, які займаўся прасоўваннем фільмаў. Уолт прапанаваў яму прасоўваць яго мультыплікацыйныя карціны, а прыбытак забіраць сабе.
Ён вырашыў прымяніць даволі цікавы прыём - увёў рэальнага героя ў мультыплікацыйны свет. Перш за ўсё трэба было выбраць сюжэт. Уолт з дзяцінства любіў «Алісу ў Краіне цудаў», таму падабраў на ролю дзяўчынку прыдатнай знешнасці і прыступіў да працы. Спачатку ён рабіў рэальную здымку, а затым сыходзіў у свой гараж, дзе стаяў киносъемочный апарат, і працаваў над фільмам. Ён адзін рабіў маляваў, сумяшчаў рэальнасць з выдумкай, сам мантаваў карцінку. Спачатку «Алісу» сустрэлі на ўра, але праз некаторы час яна пачала дакучаць гледачам.
Мультфільмы пра медзведзяню Віні-Пуха аніматар ствараў больш за трыццаць гадоў
Кадр з мультфільма "Прыгоды Віні Пуха"
Тады Уолт вырашыў стварыць новы персанаж. Аніматар АБ Айверкс, блізкі сябар Дыснею, прыдумаў мышку Морцімер. Праўда, неўзабаве персанаж змяніў імя на больш гучнае і ўсім добра вядомае - Мікі-Маўс. Упершыню ён з'явіўся ў мультфільме «Вар'яцкі аэраплан". Але мала каму вядома, што, калі б не жонка аніматара, Мікі-Маўс так бы і застаўся Морцімер. Менавіта Ліліян Дысней пераканала мужа ў тым, што імя Мікі для мышаня падыходзіць больш. Пазней Морцімер стаў супернікам Мікі-Маўса ў барацьбе за сваю каханую - Міні. Дарэчы, Уолт быў не толькі аніматарам, рэжысёрам і прадзюсарам, ён таксама праявіў сябе ў агучцы. З моманту стварэння Мікі і аж да 1947 года голас зорнага мышаня належаў самому Дыснею. А вось з Абом Айверксом выйшла сварка. Таму не прыйшлося па душы новае імя персанажа, але Уолт настойваў на сваім. У далейшым іх канфлікт пагоршыўся, і ў 1930 годзе АБ сышоў ад Дыснею і адкрыў уласную студыю.
Але не будзем пра сумнае ... Поспех паступова наганяе Дыснею. Неўзабаве падаспеў і першы «Оскар». У 1932 году мультфільм пра знакамітага мышаня ганараваўся прэстыжнай ўзнагароды, і гэта было толькі пачаткам зорнага шляху. Галоўная ўзнагарода Амерыканскай кінаакадэміі даставалася рэжысёру цэлых дваццаць пяць разоў, а ўдзельнічаў у намінацыях ён пяцьдзясят дзевяць раз! Акрамя гэтага яму ўручылі тры ўзнагароды, распрацаваныя спецыяльна для яго. Першая - за стварэнне Мікі-Маўса, другая - за музычны ўклад у анімацыйныя фільмы, трэцяя - за мультфільм «Беласнежка і сем гномаў». У калекцыі аніматара таксама пяць «Залатых глобусаў», дзве прэміі BAFTA і два прыза Канскага кінафестывалю. Па агульнай колькасці кінематаграфічных перамог Уолт Дысней з'яўляецца адным з самых тытулаваных людзей у гісторыі сусветнага мастацтва.
У «Беласнежцы» мультыплікатар рэалізаваў новы прыём: навучыў персанажаў спяваць і танцаваць
Кадр з мультфільма "Беласнежка"
Дарэчы, з «беласнежны» звязаная важная вяха ў жыцці Дыснею. У 1937 годзе ён вырашыў думаць маштабней і стварыць не проста мультфільм, а цэлую поўнаметражную анімацыйную карціну. Яна доўжылася амаль паўтары гадзіны. Да таго ж персанажы ў гэтым мультфільме ўпершыню спявалі і танцавалі, што моцна ўразіла гледачоў. Дыснею ў чарговы раз захацелася дадаць чараўніцтва і дзяцінства. Але задума стварыць паўнаметражны мультфільм супрацоўнікі студыі першапачаткова не ацанілі. Даведаўшыся пра тое, што шэф збіраецца здымаць паўнаметражку, яны заявілі, што ідэя асуджана на правал і нават цішком пасмейваліся над ім. Ідэя цалкам магла быць зарубленыя на карані, паколькі ў Дыснею скончылася фінансаванне. Ліміт сродкаў на вытворчасць быў вычарпаны, і Уолт вырашыў паказаць крэдыторам чарнавы варыянт фільма. Пасьля прагляду яны былі ў захапленні і пагадзіліся вылучыць дадатковыя грошы для завяршэння працы. І як аказалася, не дарэмна.
А вось аднаго свайго персанажа Дысней проста на дух не пераносіў і нават некалькі разоў спрабаваў пазбавіцца ад яго. Гэта, як высвятляецца, сабачка Гуффі! Няясна, чым ён не дагадзіў свайму стваральніку, затое вядома, што выратаваў яго бушаваць у той час у ЗША эканамічны крызіс. Дысней не хацеў губляць сваіх мультыплікатараў і, каб забяспечыць іх пастаяннай працай, дазволіў Гуффі і далей жыць на плёнцы.
пацешныя гісторыі
Зразумела, што Уолт не адзін прыдумляў сваіх легендарных персанажаў. На студыі працавала мноства аніматараў, якія чэрпалі натхненне ў папулярных на той момант вобразах масавай культуры. Напрыклад, русалачка Арыэль была змаляваў з персанажа адзінаццацігадовай Алиссы Мілана, у той час якая здымалася ў серыяле "Хто ў доме гаспадар». Акрамя падобнай знешнасці і характэрнай чубкі Русалачка пераняла таксама некаторыя асаблівасці і манеру паводзінаў у гераіні Мілана. А эфект яе парылых у вадзе валасоў быў узяты з фатаграфій амерыканскай жанчыны-астранаўта Салі Райд ў бязважкасці.
Былі і прыклады з крымінальнай хронікі. Да прыкладу, браты Гавс з «Качынае гісторый» спісаныя з рэальна існавала ў трыццатыя гады бандыцкай групоўкі Barker-Karpis Gang, якую ён узначальвае матуля Баркер. На іх рахунку мноства рабаванняў банкаў, забойстваў і выкраданняў.
Гераіні «Халоднага сэрца» - адной з апошнімі работ студыі
Кадр з мультфільма "Халоднае сэрца"
Але не заўсёды Уолт толькі забаўляў, ў 1946 годзе ён вырашыў заняцца асветай і выпусціў мультфільм «Гісторыя менструацыі». На яго думку, у выглядзе мультфільма сур'ёзныя тэмы стануць нашмат больш зразумела юнаму пакаленню. На лекцыях па вядзенні здаровага ладу жыцця мультфільм паглядзелі больш за сто мільёнаў амерыканскіх школьнікаў. Што да зместу, то за гэта адказваў гінеколаг Мэйсан Хон. Ён настаяў на тым, каб ўпор у мультыку быў зроблены на натуральнасць, якія адбываюцца. Лічыцца, што гэты анімацыйны ролік з'яўляецца першым паказаным шырокай публіцы фільмам, якія змяшчаюць слова «вагіна».
Дарэчы, памяць аб службе ў войску не прайшла для Дыснею дарма. Ён на працягу ўсёй сваёй кар'еры дапамагаў некалькім федэральным агенцтвам, здымаў навучальныя карціны для войска ЗША, прапагандысцкія фільмы, якія заклікаюць амерыканцаў плаціць падаткі, а таксама зняў некалькі антыгітлераўскай ролікаў. Дысней нават прыняў удзел у здымкам серыі дакументальных фільмаў пра касманаўтыцы для NASA і разам са сваімі калегамі арганізаваў антыкамуністычнага руху Motion Picture Alliance, якое выступае за захаванне амерыканскіх ідэалаў. Так-так, Уолт быў перакананым антыкамуністам і не грэбаваў пісаць даносы на сваіх калегаў па Галівуду. Можа, сапраўды ў чымсьці іх падазраваў, а магчыма, проста устараняў канкурэнтаў.
Асабістае застаецца асабістай
Нягледзячы на папулярнасць сваіх персанажаў, сам Дысней застаецца адносна скрытнай фігурай. Варта адзначыць, што ўсё жыццё ён прысвяціў мультфільмаў і сваёй студыі. Нават яго будучая жонка звязаная з ёй напрамую. Выбранніцай Уолта стала дзяўчына па імі Ліліян Мары Бондс. Стройная, хударлявая шатэнка працавала сакратаром на студыі і ў 1924 году апынулася ў ліку запрошаных на вяселле брата Уолта. Там яна і пазнаёмілася са знакамітым аніматарам. Уолт і Ліліян сустракаліся каля года і абвянчаліся ў 1925 годзе ў невялікай царквы ў Айдаха. Да алтара нявесту вёў яе дзядзька, паколькі бацька Ліліян быў у той час хворы. Бацькі ж Уолта наогул не змаглі прыехаць на вяселле. Мужы вельмі хацелі мець дзяцей, але Ліліян доўга не магла зацяжарыць. Праз восем гадоў лячэння шматлікія спробы нарэшце-то ўвянчаліся поспехам, аднак першая цяжарнасць, на жаль, скончылася выкідкам. Затое другая стала ўдалай: у сям'і Дысней з'явілася спачатку дачка Дыяна Мары (цяпер вядомы біёграф, заснавальніца музея імя свайго бацькі), а затым і Шэрон Мэй, якую муж і жонка ўдачарылі ў 1936 годзе.
У фільме «Выратаваць містара Бэнкса» мультыплікатара згуляў Том Хэнкс. Карціна намінавалася на «Оскар» і «Залаты глобус»
Кадр з фільма "Выратаваць містара Бэнкса"
Нягледзячы на велічэзную загружанасць на працы, увесь свой вольны час Уолт прысвячаў сям'і. Аднойчы, шпацыруючы з дочкамі, ён падумаў, што нядрэнна было б стварыць месца, у якім дзеткам будзе цікава. Так з'явіўся «Дыснэйлэнд», які стаў сапраўднай імперыяй забавак. Цяпер падобныя паркі адкрыты не толькі ў ЗША, але і ў Францыі, Японіі, Іспаніі і некаторых іншых краінах. Дарэчы, з адкрыцця «Дыснэйлэнда» яго супрацоўнікам было забаронена насіць бароды. «Ніякіх доўгіх валасоў, вусоў і барод! Мы не можам дапусціць, каб каму-небудзь прадаў слоічак колы нячэсаная хіпі! » - неаднаразова паўтараў сам Уолт Дысней. Забарона была настолькі строгі, што толькі ў 2000 годзе яго ўпершыню перагледзелі, дазволіўшы работнікам парку насіць дагледжаныя невялікія вусы.
Пасля адкрыцця першага «Дыснэйлэнда» Уолт намерыўся пабудаваць яшчэ і гарналыжны курорт недалёка ад цэнтральнага парка «Секвойя» у Каліфорніі. Ён нават атрымаў адабрэнне ад леснікоў і дамовіўся з губернатарам наконт будаўніцтва новай дарогі. Тым не менш праца была прыпыненая. А пасля смерці Дыснею новыя кіраўнікі кампаніі вырашылі, што змогуць кіраваць толькі адным буйным праектам, і выбралі, натуральна, «Дыснэйлэнд», які ўжо прыносіў немалыя даходы.
The End
Уолт Дысней памёр ад раку лёгкіх пятнаццатага снежня 1966 года. Да курэння ён заахвоціўся яшчэ падчас сваёй нядоўгай службы ў войску. Мільярдэр неаднаразова спрабаваў кінуць, выпрабаваў розныя методыкі, хадзіў да лекараў і псіхолагам, але ў рэшце рэшт заўсёды здаваўся. Дарэчы, пасля смерці заснавальніка ў выніку аднагалоснага рашэння супрацоўнікаў студыя цалкам адмовілася ад малюнка цыгарэт у сваіх мультфільмах.
Ёсць адзін цікавы факт: незадоўга да смерці Дысней надрапаў на шматку паперы два словы - Kurt Russell. Для самога Расэла гэта застаецца загадкай. На момант смерці знакамітага аніматара Курт быў дзіцем, і хоць ён ужо быў акцёрам, шырокай папулярнасці яшчэ не дасягнуў. Што ж меў на ўвазе Уолт Дысней?
Акрамя таго, пасля смерці нашага героя ў газетах актыўна хадзілі чуткі, нібыта геній мультыплікацыі быў замарожаны. Аднак гэта не адпавядае рэчаіснасці. На самай справе цела Дыснею было крэміравана, а першая ў гісторыі крыягенная замарозка чалавека адбылася толькі праз месяц пасля яго смерці. Нават калі ў яго і былі такія думкі, ён не паспеў зусім ледзь-ледзь.
Аднак створаныя ім мультыплікацыйныя шэдэўры, ды і сам Уолт Дысней, назаўсёды застануцца ў гісторыі, бо толькі дзякуючы яму цалкам змяніўся погляд на тое, як павінен выглядаць сучасны мультфільм.