Гэта артыкул не зусім пра сон, а пра тое, што перашкаджае заснуць. Мы як-то ўжо казалі аб бессані, але ёсць яшчэ што абмеркаваць. Часцяком заснуць нам перашкаджае высокі ўзровень трывогі. Сон - гэта стан прымірэння і заспакаення. А трывога - гэта баявы рэжым, гэта гатоўнасць да сустрэчы з нейкай небяспекай. Таму ў стане трывогі немагчыма заснуць, калі не супакоіць сябе нечым.
Разважаючы аб эмацыйным свеце чалавека, псіхолагі сыходзяцца ў меркаванні, што нашы пачуцці любога спектру і адцення нам патрэбныя. Гнеў патрэбен, каб абараняцца, даваць здачы, адстойваць сваю пазіцыю, акрэслівае ў свеце свае межы. Мы сумуем па блізкіх, па растання з нейкім чалавекам ці нават этапам у жыцці. Сум кажа нам пра тое, што нешта незваротна скончылася. Усведамляючы крыўду, мы таксама сустракаемся тварам да твару з тым фактам, што любім кагосьці і баімся прычыніць яму ці ёй боль, таму свае агрэсіўныя рэакцыі разгортваем на сябе, што на самай справе і гэта горыч. Віна сведчыць аб правіне.
А вось чым карысная трывога? Абсалютна дарэчны пытанне, як ні круці. Давайце разам разбірацца. Калі на час забыцца аб непрыемным пачуцці трывогі, вынесці за дужкі яе пакутлівы кампанент, то ў чыстым выглядзе трывога - гэта напружанне сіл, гэта празмерная абуджэнне свядомасці і цела.
Трывога падобна электрычнасці, гэта энергія ў нашым целе, але энергія неспакойная.
Давайце зараз успомнім сябе ў хвіліны закаханасці (для дадатковага ўзмацнення успамінаў лепш ўзнавіць у памяці закаханасць неўзаемную). Па сутнасці, гэта чыстай вады энергетычнае ўліванне ў душу. Спаць, ёсць, турбавацца па дробязях - усё гэта адыходзіць на другі план. Энергіі так шмат, што хоць гаджэты зараджай. На гэтай хвалі пачуццяў людзі складаюць песні, вершы, здзяйсняюць розныя вар'яцтвы, кажуць тое, што думаюць, а не тое, што ад іх чакаюць. Але калі ў цэлым да закаханасці мы ставімся з трапятаннем і павагай, нават імкнемся яе перажыць (пышна і вычарпальна пра гэта піша Ірвін Ялом ў кнізе «Лекі ад кахання»), то трывогу мы значна менш цэнім. Не прынята быць трывожным.
А разам з тым, трывожнасць - гэта ўліванне энергіі ў нашу душу і асабліва ў наша цела. Як і электрычнасць, гэта не дрэнна і не добра. Энергія ў чыстым выглядзе нам дадзена на рэалізацыю спраў. Але мы ўтрымліваем сябе ад учынкаў, спрабуем пракантраляваць жыццё, і лішак энергіі ператвараецца ў трывогу.
Прывяду адзін прыклад з практыкі. Са мной працавала жанчына, якая перыядычна мучалася бессанню. Спаць яна хацела, але як толькі клалася, яе асільвалі смутныя пакуты, якія да сярэдзіны ночы ператвараліся ўжо ў катастрафічныя фантазіі. На пытанне, што яе турбуе, акрамя бессані, яна спачатку доўга распавядала нецікавыя гісторыі, а потым выпаліла, што турбуюць адносіны з мужам. Ён не чуе яе і не заўважае спроб выйсці з ім на сувязь і абмеркаваць ціха цьмее крызіс іх адносін. У новым прыступе начнога пакуты яна напісала яму доўгі ліст, якое ён прачытаў бы раніцай, так як ўставаў нашмат раней яе. Яна дазволіла сабе выказаць усё, што назапасілася. Пазней жанчына дзялілася, што калі яна дапісвала апошнія радкі, то адчувала палёгку, супакаенне і стомленасць. Праз хвіліну яна ўжо спала.
Іншымі словамі, трывога ў дадзеным прыкладзе - гэта спроба адной частцы нас дастукацца да іншай, данесці важнае і неабходнае, на што нельга больш закрываць вочы.
А пра што ваша трывога? Падумайце пра гэта!
Марыя Дьячкова, псіхолаг, сямейны тэрапеўт і вядучая трэнінгаў асобаснага росту Трэнінг-цэнтра Марыка Хазін